Ga naar hoofdinhoud

Recht op toegang

Geschiedenis

Reeds heel wat mensen weten intussen wat assistentiehonden zijn en dat je ze niet zomaar mag gelijkstellen met gewone gezelschapshonden. Op vele openbare plaatsen zijn ze al welkom. Ook de wetgever maakte al een duidelijk onderscheid. Maar nog lang niet iedereen weet hoe het recht op toegang voor assistentiehonden wettelijk is geregeld.
Door de complexe structuur van België zijn er, afhankelijk van hun bevoegdheden, wetteksten opgemaakt door de Federale en Gewestelijke regeringen. Door de verschijning van de wijzigingen en de uitvoeringsbesluiten bij het Vlaams decreet is, ondanks de complexe Belgische structuur, het "recht op toegang voor assistentiehonden en die in opleiding" eindelijk wettelijk geregeld in België.

Hieronder vind je uitleg bij de geldende wetteksten.

Federaal

Het Koninklijk Besluit van 22 december 2005 betreffende levensmiddelenhygiëne stelt dat het verboden is dieren toe te laten in lokalen waarin voedingswaren worden verkocht. Heel uitdrukkelijk maakt de wetgever een uitzondering voor assistentiehonden én assistentiehonden in opleiding.
Concreet betekent dit dat assistentiehonden ook welkom zijn bij bv de bakker, de slager of in het restaurant. Voorwaarden zijn wel dat de hond zijn cape draagt en dat zijn baasje in het bezit is van zijn toegankelijkheidspasje. Beiden worden voorzien door de vereniging die de hond heeft opgeleid.

In alle andere openbare gebouwen en winkels kon men zich enkel baseren op de goodwill van de uitbater en het beginsel van analogie: wanneer de wetgever in de meest strikte situatie, namelijk de voedingsmiddelenhygiëne, een uitzondering maakt voor assistentiehonden, is het vrij logisch dat deze honden ook elders worden toegelaten.

Sinds 25 februari 2003 was deze kwestie ook al algemeen geregeld in de antidiscriminatiewet. Deze wet werd nadien vervangen door de antidiscriminatiewet van 10 mei 2007.

De antidiscriminatiewet verbiedt elke vorm van directe en indirecte discriminatie. Er is sprake van indirecte discriminatie wanneer een op het eerste zicht neutrale maatregel zoals het weigeren van de toegang aan honden, welbepaalde personen – personen die omwille van hun handicap een assistentiehond gebruiken – benadeelt. Laat de eigenaar of de uitbater geen assistentiehonden toe, dan kan die onwilligheid voortaan dus beschouwd worden als een indirecte discriminatie.
Gebruikers van een assistentiehond kunnen zich dus bij een eventuele weigering baseren op de antidiscriminatiewet van 10 mei 2007:

Het weigeren van de toegang aan personen die vergezeld zijn van een assistentiehond is een vorm van indirecte discriminatie en is dus verboden.

Gewestelijk

Vlaams Gewest

Het Vlaams Decreet van 20/3/2009 dat specifiek de toegang van assistentiehonden en die in opleiding regelt, is op 29/03/2013 (publicatie in het staatsblad op 13/05/2013) gewijzigd. Op 19 juli 2013 zijn ook de nodige uitvoeringsbesluiten bij dit decreet gepubliceerd. Door deze publicaties is het recht op toegang voor assistentiehonden en die in opleiding vanaf 01/01/2014 een feit voor de opleidingscentra die een machtiging ontvangen van de Cel 'Machtiging Assistentiehondenscholen'. De leden van de BADF hebben actief en onvermoeibaar meegeholpen aan de opmaak van deze wijzigingen en uitvoeringsbesluiten.


Dit Vlaams decreet, met de bijbehorende wijzigingen en uitvoeringsbesluiten, zorgt ervoor dat de politie verplicht is om bij een weigering een Proces Verbaal op te maken en een boete uit te schrijven. Natuurlijk hopen wij dat iedereen eerst probeert om dit op een vriendelijke en beleefde manier uit te leggen en op te lossen. Blijft de verantwoordelijke uitbater/gerant echter bij zijn/haar standpunt dan raden wij u aan om de politie in te schakelen.

In het Vlaams gewest is het wettelijk verboden en dus strafbaar om geattesteerde assistentiehonden en die in opleiding (dus onder de begeleiding van trainers of gastgezinnen) te weigeren.

Brussels Hoofdstedelijk Gewest

De Ordonnantie van het Brussel Hoofdstedelijk Gewest van 28 december 2008 zorgde ervoor dat het strafbaar is om werkende assistentiehonden te weigeren. De bijbehorende wijzingen van 19 april 2012 hebben ervoor gezorgd dat deze ordonnantie ook van toepassing is op trainers en gastgezinnen. Ook hier heeft de BADF haar steentje bijgedragen. Sterker nog: het is op vraag van de BADF dat deze ordonnantie is aangepast.

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is het wettelijk verboden en dus strafbaar om assistentiehonden en die in opleiding (dus onder de begeleiding van trainers of gastgezinnen) te weigeren.

Waals Gewest

Het Waals decreet van 23 november 2006 is op 21 december 2011 vervangen door het “Besluit van de Waalse Regering houdende codificatie van de wetgeving over de gezondheid en de sociale actie”. Op 15 juli 2021 heeft het Waals Parlement de nodige wijzigingen aan het “Besluit van de Waalse Regerign Houdende codificatie van de wetgeving over de gezondheid en de sociale actie” goedgekeurd. Deze wijzigingen zijn in werking getreden op 6 augustus 2021

In het Waals Gewest is het wettelijk verboden en dus strafbaar om assistentiehonden en die in opleiding (dus onder de begeleiding van trainers of gastgezinnen) te weigeren.

Met andere woorden:

Sinds 1 januari 2014 is het in heel België wettelijk verboden om geplaatste/werkende assistentiehonden en assistentiehonden in opleiding de toegang te weigeren tot voor het publiek toegankelijke plaatsen.

Wetten en decreten

Koninklijk Besluit 22 december 2005 (download de volledige tekst: PDF / Word)
BIJLAGEN HOOFDSTUK VI. - Bepalingen van toepassing op levensmiddelen

1. Huisdieren mogen niet op plaatsen komen waar levensmiddelen worden bewerkt, gehanteerd of opgeslagen.
Dit verbod geldt niet:

  • voor huisdieren die worden binnengebracht in ruimten of delen van ruimten die uitsluitend worden gebruikt voor het verbruiken van levensmiddelen, op voorwaarde dat de dieren geenszins een gevaar voor verontreiniging inhouden;
  • voor afgerichte of af te richten honden die visueel en anders motorisch gehandicapte personen in hun beweging verplaatsing begeleiden, alleen in ruimten waar levensmiddelen in de handel worden gebracht. De africhter moet een desbetreffend attest kunnen voorleggen.
  • De antidiscriminatiewet van 10 mei 2007 (download de volledige tekst: PDF / Word)
  • In de aangelegenheden die onder het toepassingsgebied van deze wet vallen, is elke vorm van discriminatie verboden. Voor de toepassing van deze titel wordt onder discriminatie verstaan:
  • directe discriminatie;
  • indirecte discriminatie;
  • opdracht tot discrimineren;
  • intimidatie;
  • een weigering om redelijke aanpassingen te treffen ten voordele van een persoon met een handicap.

Vlaams decreet van 20 maart 2009 (download de volledige tekst: PDF / Word)
Dit "Decreet houdende de toegankelijkheid van publieke plaatsen voor personen met een assistentiehond" is in 2013 gewijzigd (publicatie in het BS op 13/05/2013). De essentie is echter nog altijd het zelfde:

Art. 2. In dit decreet wordt verstaan onder :
1° assistentiehond: een hond die getraind werd of wordt om een persoon met een handicap of ziekte te begeleiden en die de zelfredzaamheid van die persoon verruimt;
2° publieke plaats: voor publiek gebruik bestemde openbare gebouwen of privé-gebouwen of delen van gebouwen, plaatsen en ruimtes en de openbare en/of bezoldigde personenvervoermiddelen.
Art. 3. Een persoon vergezeld van een geattesteerde assistentiehond heeft het recht op toegang tot publieke plaatsen.
Uitvoeringsbesluiten bij het Vlaams decreet van 20 maart 2009 (download de volledige tekst: PDF / Word)

Brusselse Ordonnantie van 28 december 2008 (download de volledige tekst: PDF / Word)
Deze "Ordonnantie betreffende de toegang van assistentiehonden tot voor het publiek toegankelijke plaatsen" is gewijzigd door de ordonnantie van 19 april 2012 maar de essentie blijft het zelfde:

Art. 2. In de zin van deze ordonnantie wordt verstaan onder:
1° "gehandicapte persoon": elke persoon waarvan de handicap is erkend door een daartoe bevoegde overheid;
2° "assistentiehond": elke afgerichte of in africhting zijnde hond die gehandicapte personen begeleidt tijdens hun verplaatsingen en in hun handelingen van het dagelijkse leven;
3° "voor het publiek toegankelijke plaatsen": alle openbare of privégebouwen of gebouwgedeelten, plaatsen en ruimtes bestemd voor publiek gebruik, alsook het bezoldigde personenvervoer;
Art. 3. De toegang tot voor het publiek toegankelijke plaatsen is toegestaan voor assistentiehonden.

De hond moet evenwel identificeerbaar zijn aan de hand van een door de erkende en met de africhting belaste instructeur en/of het gastgezin afgeleverd identiteitspapier. De afgerichte of in africhting zijnde hond is herkenbaar aan een harnas of cape.

Waals decreet van 29-09-2011 (download de volledige tekst: PDF / Word)
Terwijl in de Franstalige tekst wel degelijk het woord "chien d'assistance" gebruikt wordt, werd het hier vertaald als "geleidehond".

HOOFDSTUK III. - Toegankelijkheid van de voor het publiek bestemde inrichtingen en installaties voor gehandicapte personen met een geleidehond

Afdeling 1. - Definities
Art. 327. In de zin van dit hoofdstuk wordt verstaan onder:
1° "geleidehond": elke opgeleide of in opleiding zijnde hond die gehandicapte personen zal begeleiden tijdens hun verplaatsingen en in hun handelingen van het dagelijkse leven;
2° "voor het publiek bestemde inrichtingen en installaties": alle openbare of privégebouwen of gebouwgedeelten, plaatsen en ruimtes bestemd voor publiek gebruik, alsook het bezoldigde personenvervoer.

Afdeling 2. - Toegangsvoorwaarden
Art. 328. De toegang tot voor het publiek bestemde inrichtingen en installaties is toegelaten voor geleidehonden.
Wijzigingen bij het Waals decreet van 29-09-2021 (publicatie toevoegen)

Natuurlijk mogen we ook het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap niet vergeten. Dit verdrag is door België getekend (13 december 2006) en geratificeerd (2 juli 2009). De verschillende overheden moeten erop toezien dat dit verdrag nageleefd wordt.